(Cadn.com.vn) - Đúng 13 giờ 55 phút chiều 28-10, Hội Nghị Cấp cao ASEAN chính thức khai mạc tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Mỹ Đình – Hà Nội. Đây là thời điểm trọng đại của ASEAN và bản thân nước chủ nhà Việt Nam trên cương vị Chủ tịch ASEAN, cũng là dấu mốc quan trọng trong lịch sử hình thành tổ chức ASEAN. Nhân dịp này, Báo Công an TP Đà Nẵng xin điểm lại những cột mốc quan trọng của ASEAN trong 43 năm qua.

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ngày 27-10-2010. Ảnh: N.L

Ngày 8-8-1967: Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) được thành lập trên cơ sở Tuyên bố Bangkok, với mục tiêu là tăng cường hợp tác kinh tế, văn hoá-xã hội giữa các nước thành viên, tạo điều kiện cho các nước hội nhập sâu hơn với khu vực và thế giới.

Năm 1971: trước sự xoay chuyển nhanh chóng cục diện khu vực và thế giới, đặc biệt trong quan hệ giữa các nước lớn, ASEAN ra Tuyên bố về Khu vực Hòa bình, Tự do và Trung lập (ZOPFAN), nhấn mạnh quyết tâm giữ khu vực trung lập, không liên kết, qua đó giữ vững hòa bình, ổn định và an ninh khu vực, hạn chế can thiệp của lực lượng bên ngoài vào công việc nội bộ của khu vực.

Quan chức Cấp cao ASEAN thảo luận trước giờ khai mạc một cuộc họp trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN. Ảnh: N.L

Năm 1976: sau khi Việt Nam thống nhất và các nước Đông Dương khác giành độc lập, Hiệp hội đã ra Tuyên bố về sự hòa hợp ASEAN (hay còn gọi là Tuyên bố Bali I) thể hiện quyết tâm hợp tác khu vực, đồng thời gửi đi tín hiệu thân thiện, hợp tác với các quốc gia khác trong khu vực thông qua Hiệp ước thân thiện và hợp tác Đông Nam Á (TAC), kêu gọi các quốc gia trong khu vực cùng hợp tác vì hòa bình, an ninh chung của khu vực, giải quyết xung đột, tranh chấp bằng đàm phán hòa bình.

Năm 1992: Cùng với xu thế thế giới sau Chiến tranh lạnh tập trung vào phát triển kinh tế và thương mại, ASEAN đã ký Hiệp định khung về chương trình ưu đãi thuế quan có hiệu lực chung cho Khu vực mậu dịch tự do ASEAN (CEPT/AFTA), bắt đầu tiến trình tự do hóa kinh tế khu vực. Cũng trong năm 1992, ASEAN ra Tuyên bố về Biển Đông xác lập nguyên tắc giải quyết các mâu thuẫn ở khu vực này bằng biện pháp hòa bình.

Từ năm 1993-94: ASEAN bắt đầu mở rộng quan hệ đối ngoại, thúc đẩy đối thoại về an ninh ở khu vực thông qua việc lập Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) tại Hội nghị Bộ truởng ASEAN lần thứ 26 (tháng 7-1993). Diễn đàn ARF đầu tiên đã được tổ chức năm 1994.

Trong năm 1995: ASEAN có hai bước tiến quan trọng: (1) kết nạp Việt Nam (ngày 28 tháng 7 năm 1995), bắt đầu tiến trình mở rộng ASEAN; (2) ký kết Hiệp ước về khu vực Đông Nam Á không vũ khí hạt nhân (SEANWFZ), hưởng ứng phong trào giải trừ quân bị đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới sau Chiến tranh lạnh và hiện thực hóa Tuyên bố ZOPFAN.

Tháng 12-1997 trước viễn cảnh ASEAN sẽ sớm hoàn tất việc mở rộng bao gồm cả 10 nước Đông Nam Á, mở ra trang sử mới cho khu vực, ASEAN đã thông qua Tầm nhìn ASEAN 2020, vạch ra mục tiêu hướng tới một cộng đồng khu vực hòa bình, ổn định, hài hòa và phát triển thịnh vượng.

Hình ảnh Việt Nam đã trở nên nổi bật với cương vị Chủ tịch ASEAN. Trong ảnh: Các đại biểu dự Hội nghị Cấp cao tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia. Ảnh: N.L

Năm 1998: Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ VI tại Hà Nội, ASEAN đã thông qua Chương trình hành động Hà Nội (HPA) nhằm triển khai thực hiện Tuyên bố về Tầm nhìn ASEAN 2020 trong 6 năm 1998-2004.

Ngày 30-4-1999: Cambodia được kết nạp vào ASEAN tại Hà Nội, hoàn tất mục tiêu của ASEAN trở thành một tổ chức khu vực với đầy đủ 10 quốc gia thành viên Đông Nam Á.

Năm 2002: Trong nỗ lực tìm kiếm giải pháp hoà bình cho vấn đề biển Đông, ASEAN và Trung Quốc ký bản Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 8 diễn ra ở Phnom Penh.

Năm 2003: ASEAN tiến một bước nữa trong tăng cường liên kết khu vực khi cho ra đời Tuyên bố về sự hòa hợp ASEAN II (Tuyên bố Bali II), xác định mục tiêu thành lập một Cộng đồng ASEAN gồm ba trụ cột: Cộng đồng Chính trị-An ninh, Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Văn hóa-Xã hội.

Năm 2005: Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS) lần đầu tiên được tổ chức tại Kuala Lumpur với sự tham gia của ASEAN và Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Úc và New Zealand.

Năm 2007: Hiến chương ASEAN được ký ngày 20-11-2007 là một bước phát triển quan trọng nhất của ASEAN từ khi thành lập, thông qua việc trao tư cách pháp nhân cho tổ chức ASEAN, tạo nền tảng pháp lý và thể chế để ASEAN xây dựng Cộng đồng. Hiến chương có hiệu lực ngày 15-12-2008.

Ngày 27-10-2010, các Bộ trưởng Ngoại giao đã trình lên nguyên thủ ASEAN xem xét thông qua 7 Tuyên bố và 30 văn kiện quan trọng. Đây là thành công nổi bật thể hiện quyết tâm hướng đến Cộng đồng ASEAN vào năm 2015. Trong ảnh: Một phiên họp của các Bộ trưởng Ngoại giao. Ảnh: N.L

Tháng 2-2009 tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 14 tại Hủa Hỉn, Thái Lan, các nhà Lãnh đạo ASEAN đã thông qua Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN bao gồm các Kế hoạch tổng thể xây dựng các Cộng đồng trụ cột Chính trị-An ninh, Kinh tế và Văn hóa Xã hội ASEAN.

Ngày 26-10-2009, Việt Nam chính thức đón nhận cương vị Chủ tịch ASEAN năm 2010, nhân kỷ niệm 15 năm được kết nạp chính thức vào tổ chức này. Sau một năm giữ cương vị Chủ tịch, Việt Nam đã dẫn dắt ASEAN gặt hái nhiều thành công quan trọng, trong đó để lại dấu ấn nổi bật về một ASEAN cởi mở, năng động, hợp tác rộng rãi với thế giới và cụ thể hóa nhiều nội dung về mục tiêu Cộng đồng ASEAN vào năm 2015.

Nguyễn Lê